De misstanden bij de Voice hebben terecht, en logischerwijs heel veel media aandacht opgeleverd. Terecht omdat ieder slachtoffer van seksueel grensoverschrijdend gedrag er één teveel is. En de aandacht is natuurlijk logisch omdat er bekende namen hun schandelijke hoofdrol spelen.
Maar seksueel grensoverschrijdend gedrag komt niet exclusief voor binnen de media wereld. Helaas laten de cijfers zien dat er vaak sprake is van ongewenst gedrag op de werkvloer. Uit cijfers van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2020 (TNO/CBS) blijkt het in alle sectoren voor te komen, zie afbeelding hieronder. Het totaal percentages van 1,8% lijkt klein, maar gerekend naar alle werkenden, zijn de absolute aantallen mensen die te maken hebben met (seksueel) grensoverschrijdend gedrag groot.
Weet jij wat er gebeurt binnen jouw organisatie als het gaat om grensoverschrijdend gedrag?
Bij grensoverschrijdend gedrag gaat het niet alleen over ongewenste seksuele aandacht zoals zich voordeed bij de Voice maar over alle grensoverschrijdende gedragingen.
Een werkgever wordt geacht er alles aan te doen om een veilige werkplek te creëren voor de werknemers. Een werkplek waar een cultuur heerst waar grensoverschrijdend gedrag geen kans krijgt of waar, als het toch gebeurt, onmiddellijk wordt ingegrepen. Een werkplek waar geen ruimte is voor een angstcultuur, (seksuele) intimidatie of een onveilige werkcultuur.
Overal waar macht een rol speelt is zeggen dat je iets onprettigs hebt ervaren vaak heel ingewikkeld. Mensen zijn vaak bang niet serieus genomen te worden, leggen de schuld bij zichzelf en zijn bang voor de consequenties.
Hoe kun je als organisatie grensoverschrijdend gedrag voorkomen?
Het is van belang om voldoende openheid/veiligheid te creëren, juist ook over lastige onderwerpen als grensoverschrijdend gedrag. Hiervoor is het van belang om objectief inzicht te krijgen, normen te stellen en in gesprek gaan.
1. Het is lastig om grensoverschrijdend gedrag te benoemen. Een veilige eerste stap kan zijn de inzet van het Dashboard Duurzame Inzetbaarheid (DDO). Deze lijst wordt door alle medewerkers veilig (anoniem) ingevuld. En bevat onder andere signaal vragen naar ongewenst gedrag, door leidinggevenden en collega’s en extern, door cliënten, bezoekers ed. Met de inzet van het DDO ontstaat objectief inzicht, in de mate en ernst van ongewenst grensoverschrijdend gedrag. Op basis hiervan kunnen gerichte, effectieve interventies worden ingezet.
2. Het is belangrijk om duidelijke normen te stellen. Stel een gedragscode op, waarin bepaald is hoe medewerkers met elkaar omgaan. Welke normen en waarden gelden er en wat mag men verwachten van de directie of het management? Stel eventueel een een klachtenregeling en een klachtencommissie in. En geef voorlichting en instructie, zodat medewerkers weten wat het bedrijf doet om ongewenst gedrag tegen te gaan, wat er van hen verwacht wordt (gedragscode) en wat ze kunnen doen als ze ermee te maken krijgen.
3. Zorg dat je in gesprek gaat met dader en slachtoffer. Zorg voor opvang, begeleiding en nazorg van de medewerker door een vertrouwenspersoon die makkelijk benaderbaar, onafhankelijk en deskundig is, en die kan helpen bij het vinden van een oplossing.
En pak de dader aan. Wie zich schuldig maakt aan ongewenste omgangsvormen verdient een passende maatregel. Denk aan een berisping, een formele waarschuwing, een schorsing of ontslag.
Lever ook je positieve bijdrage
Als je ziet dat er sprake is (of kan zijn) van grensoverschrijdend gedrag: spreek elkaar erop aan en trek aan de bel bij het management.
Steun diegene die er last van heeft en geloof die persoon (het gaat er immers om hoe iemand het ervaren heeft).
Advies of hulp nodig?
Heb je vragen over het creëren van een veilig werkklimaat? Of heb je zelf te maken met grensoverschrijdend gedrag, en wil je hier met iemand over praten? Neem gerust contact op met A&O psycholoog Arjan Bentsink.